Bezzałogowe statki powietrzne (BSP), potocznie nazywane dronami wykorzystywane są już nie tylko przez entuzjastów fotografii czy wideofilmowania, ale również jako profesjonalne narzędzia stosowane w geodezji, budownictwie, rolnictwie, przemyśle, służbach ratowniczych, porządkowych, a nawet do transportu przesyłek. Ostatnia dekada przyniosła znaczący rozwój technologii bezzałogowych, a co za tym idzie – zwiększyła ich dostępność, różnorodność i techniczne możliwości. Na całym świecie państwa zaczęły dostrzegać potrzebę uporządkowania zasad użytkowania bezzałogowych systemów powietrznych, zwłaszcza w kontekście bezpieczeństwa – zarówno ludzi, jak i przestrzeni powietrznej.

Aby zapewnić jednolite i bezpieczne warunki korzystania z dronów w całej Unii Europejskiej, Europejska Agencja Bezpieczeństwa Lotniczego (EASA) wypracowała wspólne przepisy regulujące użytkowanie BSP. Nowe prawo dla dronów zostało ogłoszone w 2019 r. a weszło w życie z końcem 2020 r. Jednym z kluczowych elementów nowego systemu prawnego są klasy systemów bezzałogowych statków powietrznych oznaczone symbolami kolejno od C0 do C6, które przypisują konkretnym urządzeniom określone wymagania techniczne oraz zasady eksploatacji.

W dalszej części artykułu przyjrzymy się szczegółowo, czym są te klasy dronów C0-C6, dlaczego zostały wprowadzone, jak przekładają się na ich zastosowanie w praktyce, oraz jakie ograniczenia obowiązują dla każdego z typów. Omówimy także przykładowe modele dostępne na rynku, które spełniają wymagania poszczególnych klas oraz możliwości ich zastosowania w różnych sektorach gospodarki.

Czym są klasy dronów C0–C6 i po co je wprowadzono?

Dla osób dopiero zaczynających przygodę z dronami, skróty „C0”, „C1”, „C2” itd. brzmią jak tajemnicze i niezrozumiałe kody. W ten sposób Europejska Agencja Bezpieczeństwa Lotniczego (EASA) poprzez Rozporządzenie Delegowane Komisji (UE) 2019/945 z dnia 12 marca 2019 r. w sprawie bezzałogowych systemów powietrznych oraz operatorów bezzałogowych systemów powietrznych z państw trzecich, wymogła pewną standaryzację na producentach systemów BSP wprowadzanych na rynek Unii Europejskiej od początku 2023 r.

Wspomniane oznaczenia C0, C1, C2, C3, C4, C5 i C5 to w uproszczeniu klasy dronów, wprowadzające ich podział na grupy według maksymalnej masy startowej (MTOM), energii kinetycznej, maksymalnej prędkości, rozmiaru typowego, a także możliwości technicznych i ogólnie pojętego poziomu bezpieczeństwa.

Dlaczego decydenci unijni zdecydowali się na taki podział? Odpowiedź jest dość oczywista: kierowano się przede wszystkim bezpieczeństwem osób postronnych podczas przeprowadzania operacji przy użyciu systemów BSP. Uznano bowiem, że dron ważący poniżej 250 gramów i latający nisko i powoli (niska klasa C – konkretnie C0), nie stanowi takiego zagrożenia jak dron ważący kilka kilogramów, poruszający się z większą prędkością w pobliżu ludzi czy budynków (drony wyższych klas od C3 do C6). Z tych względów przepisy powinny uwzględniać, co i gdzie można robić danym dronem, a także czego należy wymagać od jego operatora (użytkownika) i pilota (osoby, która fizycznie wykonuje nim lot).

W najprostszym ujęciu klasy dronów C0–C6 pomagają w szybki sposób zorientować się:

• jak bezpieczny jest dany model,
• czy potrzebna jest rejestracja jego użytkowania,
• gdzie można nim latać,
• czy trzeba przejść szkolenie i uzyskać właściwe kompetencje do pilotowania.

Każda klasa C0-C6 ma swoje konkretne wymagania i ograniczenia – i właśnie dlatego warto znać te oznaczenia, zanim podejmiemy decyzję o zakupie tego czy innego systemu BSP danej klasy.

W kolejnej części artykułu krok po kroku omówimy wszystkie klasy – od najmniejszych i najprostszych (C0, C1), aż po te przeznaczone do bardziej zaawansowanych operacji (C5 i C6).

Warto w tym miejscu zaznaczyć, że poszczególne klasy dronów zostały powiązane z kategoriami operacji, czyli z rodzajem i stopniem ryzyka związanego z wykonywanymi lotami. Klasy systemów BSP od C0 do C4 przypisane są do tzw. kategorii „otwartej” operacji (ang. OPEN), która obejmuje najprostsze operacje o niskim ryzyku – latanie w zasięgu wzroku (VLOS), z dala od ludzi lub bezpośrednio nad nimi (w zależności od klasy) i nie wyżej niż 120 m nad ziemią. Z kolei klasy C5 i C6 zarezerwowane są dla kategorii „szczególnej” (ang. SPECIFIC), a konkretnie dla tzw. scenariuszy standardowych (STS). Kategoria szczególna obejmuje swoim zakresem operacje o średnim i wysokim ryzyku, które wymagają złożenia stosownych oświadczeń operatora do Urzędu Lotnictwa Cywilnego lub przeprowadzenia własnej oceny ryzyka operacji, a następnie uzyskania zezwolenia urzędu na takie operacje. Znajomość zasad oraz ograniczeń wykonywania operacji w kategorii „otwartej” i „szczególnej” są kluczowe dla właściwego doboru klasy systemu BSP, ale jest to temat obszerny i w związku z tym zostanie mu poświęcony osobny artykuł. W niniejszym przedstawione zostaną techniczne aspekty poszczególnych klas dronów i możliwości ich zastosowania w praktyce.

Klasy systemów BSP dedykowane dla kategorii „otwartej”: C0, C1, C2, C3 i C4

Klasa C0 – minimum formalności, idealny wybór „na start”

Drony klasy C0 to najmniejsze i najlżejsze modele dopuszczone do użytku w Unii Europejskiej zgodnie z nowym systemem klasyfikacji. Klasa C0 obejmuje bezzałogowe statki powietrzne o maksymalnej masie startowej (MTOM) poniżej 250 gramów, które poruszają się prędkością do 19 m/s, czyli ok. 68 km/h. Istotnym ograniczeniem jest również stałe ograniczenie wysokości maksymalnej 120 m względem miejsca startu, za to drony tej klasy jako jedyne mogą swobodnie latać nad osobami postronnymi, z wyjątkiem przelotu nad zgromadzeniami osób.

Latanie dronem klasy C0 nie wymaga od jego pilota przechodzenia żadnych specjalnych szkoleń, ani zdawania egzaminów – to oznacza, że nie są wymagane od pilota żadne formalne kompetencje, a jedynie zapoznanie się z instrukcją obsługi producenta. Co więcej dla dronów tej klasy nie obowiązuje również minimalny wiek pilota BSP, który w Polsce wynosi 14 lat. Jeśli jednak dron wyposażony jest chociażby w kamerę (lub inny sensor umożliwiający pozyskanie danych osobowych) to wtedy wymagana jest rejestracja jego użytkownika w rejestrze prowadzonym przez Urząd Lotnictwa Cywilnego w serwisie https://drony.gov.pl/. W przypadku dronów klasy C0 będących zarazem zabawkami w rozumieniu unijnej dyrektywy „zabawkowej” 2009/48/WE – rejestracja nie jest konieczna, nawet jeśli dron ten ma kamerę. Tak czy inaczej, zapoznanie się z instrukcją obsługi oraz ewentualna rejestracja w systemie ULC czyni klasę dronów C0 idealną dla początkujących użytkowników oraz dla osób, które chcą po prostu polatać rekreacyjnie lub nagrać wakacyjne ujęcia z lotu ptaka.

Pomimo prostoty przepisów dotyczących tej klasy dronów, nie oznacza to jednak, że można latać wszędzie i jak się chce. Obowiązują ogólne zasady kategorii „otwartej”, takie jak zachowanie w zasięgu wzroku, maksymalna wysokość 120 metrów od najbliższego punktu ziemi. Ponad wszystko należy przestrzegać ograniczeń w przestrzeni powietrznej związanych z występującymi w niej strefami geograficznymi i choć formalnie szkolenie i kompetencje pilota nie są wymagane dla tej klasy – warto przejść nieodpłatne szkolenia dostępne na platformie szkoleniowej będącej części systemu udostępnionego w serwisie https://drony.gov.pl/.

Najpopularniejsze modele dronów klasy C0 to m.in. drony DJI z serii Neo, Flip a także modele Mini 2 SE/4K, Mini 3/3 Pro, Mini 4 Pro.

Klasa C0 to dobry pierwszy krok w świecie dronów i idealny wybór „na start” – oferuje niski koszt wejścia, minimum formalności i całkiem spore możliwości techniczne.

Klasa C1 – większa odpowiedzialność i większe możliwości

Drony klasy C1 to urządzenia o masie startowej powyżej 250 g, ale nieprzekraczającej 900 g. Większa masa przekłada się na większą stabilność w powietrzu, dłuższe czasy lotu z racji większej baterii i na lepsze sensory wizyjne, ale też wiąże się z nieco większymi wymaganiami formalnymi stawianymi przed użytkownikiem.

Kluczowe wymagania techniczne dla klasy C1 to ograniczenie maksymalnej masy startowej (MTOM) do 900 g (lub ewentualnie energii kinetycznej do 80J), ograniczenie prędkości maksymalnej w poziomie do 19 m/s, system ograniczenia maksymalnej wysokości lotu (na stałe względem miejsca startu lub jako funkcja ustawiana przez użytkownika), zasilanie wyłącznie energią elektryczną, system zdalnej identyfikacji oraz świadomości przestrzennej. Musi mieć również niski poziom hałasu poniżej 85 dB.

Użytkownik drona klasy C1 musi się zarejestrować w systemie Urzędu Lotnictwa Cywilnego (ULC) – we wspomnianym już serwisie https://drony.gov.pl/. Pilot drona klasy C1 powinien – prócz zapoznania się z jego instrukcją – ukończyć również szkolenie online oraz zdać z wynikiem pozytywnym test wiedzy teoretycznej co przełoży się na uzyskanie przez niego kompetencji pilota do operowania w tzw. podkategoriach A1/A3 kategorii „otwartej”. Od klasy C1 wzwyż obowiązuje również limit minimalnego wieku pilota BSP – w Polsce jest to 14 lat.

Drony klasy C1 mogą być używane w kategorii „otwartej” podobnie jak drony klasy C0 z jedną różnicą – nie powinny celowo przelatywać nad osobami postronnymi, a tym bardziej należy wystrzegać się lotów w pobliżu zgromadzeń ludzi.

Do dronów klasy C1 zaliczają się m.in. modele DJI Avata 2, DJI Air 3/3S, DJI Mavic 3/3 Cine, które można wykorzystać już do profesjonalnej fotografii i wideofilmowania. Nowością na rynku wśród dronów z C1 jest najnowsza wersja DJI Mavic 3 Enterprise z pomniejszoną baterią, a co za tym idzie ma mniejszą wagą, która przyczyniła się do nadania mu tej klasy. Jest to zarazem jedyny statek DJI z serii Enterprise z nadaną klasą C1 (nie dotyczy to jednak wersji Mavic 3 Thermal – jest on jedynie dostępny z klasą C2). Użytkownik otrzymuje zaawansowany sprzęt do fotogrametrii, geodezji, branży budowlanej czy zastosowań środowiskowych, z możliwością wykonywania lotów w najmniej ograniczonej podkategorii A1 kategorii otwartej.

Klasa C2 – drony profesjonalne i półprofesjonalne do 4 kg

Drony klasy C2 to już bardziej zaawansowane urządzenia o masie startowej do 4 kg, zaprojektowane z myślą o zastosowaniach półprofesjonalnych i profesjonalnych. Zakres wagowy (MTOM) do 4 kg pozwala na używanie w dronach tej klasy profesjonalnych sensorów wizyjnych zarówno światła dziennego, multispektralnych, termowizyjnych, a także optyki z zoomem optycznym. Ponad to obowiązują wymagania techniczne podobne do tych dla klasy C1, czyli obowiązkowy system ograniczający wysokość lotu, system jednoznacznej zdalnej identyfikacji, funkcja świadomości przestrzennej, zasilanie wyłącznie energią elektryczną oraz niska moc akustyczna – poniżej 85 dB. Nie ma za to wymogu ograniczenia maksymalnej prędkości lotu, jest za to inny wymóg stawiany przed producentem: zapewnienie trybu niskiej prędkości, który pilot może uruchomić w trakcie lotu i tym samym ograniczyć prędkość poziomego lotu drona względem ziemi do 3 m/s.

Drony klasy C2 oferują zwykle zaawansowaną stabilizację, lepsze systemy unikania przeszkód, a także większy zasięg i dłuższy czas lotu dzięki zastosowaniu większych baterii. Wraz z tymi możliwościami rosną jednak również wymagania wobec operatora i pilota.

Omawianymi dronami można latać w kategorii „otwartej”, a konkretnie – w podkategorii A2. W związku z tym wymagane jest utrzymywanie minimalnego dystansu poziomego 30 metrów od ludzi, a w przypadku korzystania z trybu niskiej prędkości zapewnionego w dronie klasy C2 dystans ten może być zmniejszony do 5 metrów w poziomie od ludzi. Te zasady nie wykluczają możliwości użytkowania dronów C2 w mieście, ale w znaczący sposób je ograniczają w przypadku obecności osób postronnych. Dodatkowo od użytkownika wymaga się rejestracji w systemie ULC, a od pilota wymaga się przejścia dodatkowego szkolenia i egzaminu do uzyskania certyfikatu kompetencji pilota BSP do podkategorii A2 kategorii „otwartej”. Szkolenie teoretyczne i praktyczne można odbyć na zasadach samokształcenia, ale sam egzamin musi zostać zrealizowany w wyznaczonym podmiocie egzaminacyjnym (zarówno szkolenia jak i egzaminy można zdawać w Ośrodku Szkoleniowym NaviGate) i jest on odpłatny.

Do dronów klasy C2 należą zarówno modele stricte do fotografowania i filmowania artystycznego (np. DJI Mavic 3 Pro) jak również modele bardziej profesjonalne do fotogrametrii, inspekcji, rolnictwa precyzyjnego np. serie dronów DJI Mavic 3 Enterprise/Thermal, DJI Matrice 4E/DJI Matrice 4T, Matrice 30/Matrice 30T.

Klasa C2 to świetny wybór dla osób, które planują wykonywać bardziej zaawansowane operacje z wykorzystaniem serii profesjonalnych dronów przemysłowych, ale jeszcze w ramach kategorii „otwartej”, czyli kategorii niskiego ryzyka bez wyśrubowanych wymogów prawnych. Nie mniej od ich użytkowników wymaga się już konkretnej wiedzy, umiejętności, kompetencji i odpowiedzialności.

Klasy C3 i C4 – drony cięższego kalibru

Drony klasy C3 i C4 to już sprzęt z wyższej półki wagowej – co do zasady ich maksymalna masa startowa (MTOM) przekracza 4 kg, ale nie może być większa niż 25 kg. Choć obydwie klasy należą do kategorii „otwartej”, użytkowanie należących do nich dronów z racji wagi i rozmiarów – wiąże się z większymi ograniczeniami. Obie klasy dronów C3 i C4 zostały omówione w jednym segmencie, ponieważ ich ograniczenia dotyczące wagi, rozmiarów i użytkowania są jednakowe, różnią się natomiast zastosowaniem: klasa C3 jest dedykowana użytkownikom profesjonalnym, potrzebującym solidnego sprzętu do zadań specjalnych, natomiast klasa C4 jest dedykowana hobbystom.

Zarówno klasa C3 jak i C4 wymaga ograniczenia maksymalnej wagi drona do wspomnianych 25 kg, ale ograniczony jest również maksymalny typowy wymiar: do 3 m. Różnice pomiędzy tymi klasami tkwią w szczegółach technicznych. Klasa C3 to drony fabryczne wyposażone w funkcje takie, jak znane z klasy C1-C2: system ograniczenia wysokości, zasilanie wyłącznie energią elektryczną, system jednoznacznej zdalnej identyfikacji, funkcja świadomości przestrzennej. Klasa C4 to drony bardziej „manualne”, hobbystyczne, co istotne: prawnie pozbawione możliwości działania w trybach automatycznego sterowania, z wyjątkiem awaryjnej stabilizacji lotu. Nie muszą mieć ograniczonych prędkości, wysokości lotów, a także posiadać systemu jednoznacznej zdalnej identyfikacji czy funkcji świadomości przestrzennej. Mogą to być na przykład większe modele samolotów zdalnie sterowanych, modele FPV lub inne, w których pilot ma pełną ręczną kontrolę nad przebiegiem lotu.

Zarówno dla dronów klasy C3, jak i C4, obowiązują następujące zasady wykonywania operacji: podkategoria A3 kategorii „otwartej” zakłada wykonywanie lotów minimum 150 m w poziomie od zabudowań, minimum 30 m w poziomie od osób postronnych. Jak dla całej kategorii otwartej obowiązuje zachowanie zasięgu wzroku oraz maksymalnej wysokości lotu nie przekraczającej 120 m nad ziemią. Od użytkowników dronów klas C3 i C4 oczekuje się rejestracji w systemie rejestracji urzędu (ULC), a od pilota – minimalnego wieku 14 lat oraz uzyskania uprawnień do podkategorii A1/A3 poprzez przejście szkolenia i egzaminu on-line dostępnego na platformie szkoleniowej będącej częścią systemu https://drony.gov.pl/. Szkolenie i egzamin są jednakowe jak dla pilotów w podkategorii A1 dronami klasy C0 i C1, ponieważ są to wspólne kompetencje pilota do podkategorii A1 i A3 łącznie.

Flagowy model systemu BSP klasy C3 to DJI Matrice 350 RTK, który jest profesjonalnym dronem przemysłowym z serii DJI Enterprise. Innym dronem DJI z klasą C3 jest np. DJI Inspire 3, ale ta klasa systemów obejmuje przede wszystkim wiele konstrukcji płatowców lub hybryd VTOL (płatowce pionowego startu i lądowania) tj. WingtraOne Gen II, Quantum System Triniti F90+, Delair UX 11, Autel Alpha, Autel Dragonfish Lite/Standard. Jeśli chodzi o przykładowy model drona klasy C4 – jest to wielofunkcyjny dron przemysłowy ABZ Innovation M12.

Jeśli planujesz wykonywać loty na otwartej przestrzeni, z dala od ludzi i zabudowy, zarazem potrzebujesz drona o dużym udźwigu o masie nie przekraczającej 25 kg – warto rozważyć drony klasy C3/C4. Są to klasy najcięższych dronów dedykowanych wciąż do kategorii ryzyka operacji SBSP. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że tam, gdzie można latać dronami klasy C3 i C4, można również wykonywać operacje dronami niższych klas C0-C2. Kolejne dwie klasy – C5 i C6 – są już dedykowane dla operacji w kategorii „szczególnej”, w której ryzyko jest na poziomie średnim oraz wysokim.

Klasa C5 – drony do operacji w scenariuszu STS-01

Klasa C5 systemów BSP została stworzona specjalnie z myślą o wykorzystaniu w kategorii „szczególnej” średniego i wysokiego ryzyka, z zawężeniem dodatkowo do stosowania w konkretnym tzw. standardowym scenariuszu operacyjnym nazwanym STS-01. W skrócie: obejmuje on operacje w zasięgu wzroku (VLOS), do 120 metrów nad ziemią, może to być środowisko zurbanizowane, ale operator systemu BSP na czas operacji musi zapewnić na ziemi tzw. kontrolowany obszar naziemny – obszar operacji wraz z pewnym buforem wokół, do którego nie będą miały wstępu osoby postronne.

Drony klasy C5 wywodzą się z dronów klasy C3 i zasadniczo muszą spełniać wymogi techniczne C3 bez konieczności zapewnienia funkcji świadomości przestrzennej oraz systemu ograniczania wysokości. Doszły za to dodatkowe obowiązki stricte dla klasy C5:

• BSP nie może być stałopłatem (z wyjątkiem BSP na uwięzi);
• powinien być wyposażony w tryb niskiej prędkości < 5 m/s (z wyjątkiem BSP na uwięzi);
• umożliwia zakończenie lotu w sposób niezawodny, przewidywalny i niezależny od automatycznego systemu kontroli lotu i naprowadzania, wymusza opadanie pionowo w dół, obejmuje środki zmniejszające efekt uderzenia.

Ostatni z dodatkowych wymogów technicznych przewidzianych dla klasy C5 wprowadza najistotniejszą różnicę miedzy obiema klasami dronów. System zakończenia lotu, o którym mowa, wymaga zastosowania niezależnego (od sterowania) połączenia z dronem oraz wyzwolenia najczęściej spadochronu ratunkowego, który zmniejszy efekt uderzenia niesprawnego drona w ziemię. Co równie istotne, prawo przewiduje konwersję drona klasy C3 do drona klasy C5 poprzez montaż akcesoriów (również samodzielnie), które zapewnią spełnienie wymogów technicznych dla klasy C5 dronów.

Wraz ze zwiększonymi wymogami technicznymi rosną również wymogi wobec załogi – operatora oraz pilotów, którzy zamierzają pilotować drona klasy C5. Od operatora oczekuje się rejestracji w systemie ULC, a następnie złożenia tzw. oświadczenia do scenariusza standardowego STS-01 (lub alternatywnie uzyskanie zezwolenia w drodze decyzji administracyjnej, choć jest to znacznie trudniejsza metoda). Kluczowe jest tutaj również opracowanie i wdrożenie właściwych procedur operacyjnych w organizacji operatora. Z kolei pilot powinien uzyskać kompetencje pilota BSP konkretnie do scenariusza standardowego STS-01 – może tego dokonać poprzez przejście szkolenia praktycznego oraz zdanie egzaminu teoretycznego do STS-01 przeprowadzonego przez podmiot wyznaczony przez ULC.

Przykładowe modele klasy C5, które są dostępne na rynku to w większości systemy klasy C3 doposażone w zestaw akcesoriów, o którym była mowa wyżej – zapewniającymzgodność z klasą C5: DJI Matrice 350 RTK, DJI Matrice 30/30T, DJI Mavic 3E/T.

Drony tej klasy przeznaczone są głównie do operacji profesjonalnych z ograniczeniem do lotów w zasięgu wzroku pilota – np. inspekcji infrastruktury, misji służb porządkowych, prac geodezyjnych, budowlanych i innych.

Klasa C6 – drony do operacji poza zasięgiem wzroku (BVLOS) w ramach scenariusza standardowego STS-02

Klasa C6 to ostatnia najwyższa klasa dronów, zaprojektowana z myślą o najbardziej zaawansowanych operacjach odbywających się poza zasięgiem wzroku pilota (BVLOS – Beyond Visual Line of Sight). Tak, jak dron klasy C5 został zaprojektowany do wykorzystania w ramach scenariusza standardowego STS-01, tak drony klasy C6 służą konkretnie do wykorzystania w scenariuszu STS-02 (lub ewentualnie za zezwoleniem Prezesa ULC poza tym scenariuszem). Scenariusz STS-02 pozwala na wykonanie operacji poza zasięgiem wzroku pilota – oznacza to, że pilot może nie widzieć drona fizycznie, a jego pozycję i parametry kontroluje wyłącznie za pomocą systemów telemetrycznych i wideo.

Drony klasy C6 – podobnie jak klasy C5 – powinny spełniać wymogi techniczne systemów klasy C3 z wyłączeniem: ograniczenia wysokości do 120 m, zasilania wyłącznie energią elektryczną i konieczności posiadania funkcji świadomości przestrzennej. Dodatkowe wymagania, które przed systemami tej klasy stawia prawo, to:

• ograniczenie maksymalnej prędkości względem ziemi dla lotu w poziomie do 50 m/s
• zapewnienie środków zapobiegania przekraczaniu przez BSP pionowych i poziomych limitów programowalnej przestrzeni operacyjnej
• zapewnienie systemu zakończenia lotu, który działa w sposób niezawodny, przewidywalny, niezależny od automatycznego systemu kontroli oraz niezależny od środków zapobiegania przekroczenia BSP limitów, wymuszający opadanie BSP;
• zapewnienie środków programowania toru lotu.

Wymogi operacyjne stawiane przed operatorem są zbieżne do tych dla użytkowania klasy C5: operator winien zarejestrować się w systemie ULC, a następnie złożyć tzw. oświadczenia do scenariusza standardowego STS-02 (lub uzyskać zezwolenie w drodze decyzji administracyjnej na operacje BVLOS poza scenariuszem). Tutaj również od użytkownika wymaga się opracowana i wdrożenia właściwych procedur operacyjnych, stworzenia instrukcji operacyjnej, prowadzenia rejestrów operacji, przeglądów, kompetencji personelu. Z kolei piloci oddelegowani do użytkowania dronów klasy C6 powinni uzyskać kompetencje pilota BSP do scenariusza standardowego STS-02 i odbywa się to w drodze egzaminu teoretycznego przeprowadzonego przez wyznaczony przez urząd podmiot oraz przeprowadzenia szkolenia praktycznego do STS-02.

W praktyce drony klasy C6 są zbliżone do modeli klasy C5, choć dużo częściej są to modele płatowców (stałopłatów) lub hybryd VTOL np. SenseFly eBee z serii X, Delair UX11.

Drony klasy C6 to segment systemów bezzałogowych przeznaczony głównie dla firm, instytucji publicznych i profesjonalnych operatorów, którzy prowadzą loty na duże odległości i w odpowiednio zaplanowany sposób. Typowe zastosowania dronów klasy C6 to operacje w rolnictwie precyzyjnym, inspekcje dużych obszarów, monitorowanie lasów, terenów chronionych, infrastruktury, rozpoznanie klęsk żywiołowych, operacje ratunkowe. Pewnym ograniczeniem operacji na zasadach STS-02 jest jednak dystans maksymalny od pilota: 1 km bez obserwatorów lub 2 km jeśli w operacji biorą udział obserwatorzy przestrzeni powietrznej. Dodatkowo obszar operacji wraz z buforem naziemnym powinien być obszarem kontrolowanym tj. bez dostępu dla osób postronnych.

Podsumowanie

Klasyfikacja systemów BSP od C0 do C6 została wprowadzona przez rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2019/945. W poszczególnych częściach tego rozporządzenia opisano szczegółowe wymogi techniczne każdej z omówionych wyżej klas.

Podział na klasy dronów C0 – C6 miał za zadanie ustandaryzować systemy BSP sprzedawane na terenie UE. Formalnie obowiązek sprzedaży dronów z klasą obowiązuje od 2023 r. dla nowych produktów wprowadzanych na rynek Unii Europejskiej. Nie oznacza to, że drony bez klasy z dnia na dzień przestały być używane. Tzw. „legacy drones” dalej są w użyciu choć możliwości ich wykorzystania zostały drastycznie ograniczone do kategorii „otwartej” (podkategoria A1 dla dronów < 250 g, oraz A3 dla wszystkich pozostałych) lub do kategorii „szczególnej” (w tzw. krajowych scenariuszach NSTS albo na zezwoleniu Prezesa ULC).

Tabela 1 – Klasy systemów BSP: C0-C6 – parametry techniczne, dedykowane kategorie operacji i wymogi kompetencyjne

* wymóg 14 lat obowiązuje w Polsce (ogólnoeuropejski przepis mówi o minimalnym wieku 14 lat)

Tabela 2 – Klasy dronów – ich zastosowanie i przykładowe modele